ابونعمان بشیر بن سعد خزرجی انصاریابونعمان بَشیرِ بْن‌ِ سَعْد خزرجی انصاری، صحابه پیامبر اسلام و از حاضران در بیعت عقبه و جنگ بدر و احد بود. او سرانجام در سال ۱۲ هجری قمری در نبرد «عین‌التمر» کشته شد. از بشیر بن سعد فرزندانی بر جای ماند که مشهورترین ایشان نعمان بن بشیر است. ۱ - اصل و نسبابونعمان، بشیر بن سعد بن ثعلبه خزرجیِ انصاری، از انصار و از تیره بنی‌مالک خزرج در مدینه بود. ۲ - حضور در بیعت عقبه و جنگهابشیر به همراه گروهی از اهل یثرب در بیعت عقبه با حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) بیعت کرد. او همچنین در جنگ بدر و احد و دیگر نبردها، حضور داشت. ۳ - مأموریت از جانب پیامبربشیربن سعد، ازسوی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) به دو مأموریت نظامی گسیل شد. در نخستین مأموریت، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) بشیر را به سوی بنی‌مُرّه در فدک گسیل داشت. اگرچه همراهان بشیر سرانجام به نتایجی دست یافتند، اما خود او در میانه پیکار چنان مجروح شد که همراهان، ناامید از زنده بودنش، به مدینه بازگشتند، اما وی برای معالجه خویش اندکی در فدک درنگ کرد و سپس به مدینه بازگشت. در مأموریت دیگر، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) بشیر را به منطقه جناب جایگاه بنی غَطَفان گسیل فرمود و با اینکه جنگ سختی درنگرفت، اما بشیر و سپاهیانش به غنایمی دست یافتند. ۴ - بیعت با ابوبکرچنان که منابع تاریخی نوشته‌اند، او اولین فرد از انصار بود که در سقیفه بنی‌ساعده با ابوبکر بیعت کرد. روایتی نشان می‌دهد که او انصار را در این قضیه به دوری از نزاع و اختلاف می‌خوانده است. شاید حس حسادت بشیر به سعد بن عُباده بزرگ قبیله خزرج که برای امارت خود بر همه انصار در سقیفه بنی‌ساعده تلاش می‌کرد، در شتاب او برای بیعت با ابوبکر بی‌تأثیر نبوده است، به نقل از السقیفه جوهری، هرچند، همین موضوع نخستین بیعت‌کننده نیز بعدها مایه اختلاف و نزاع میان اوس و خزرج شد. ۵ - تمایل به بیعت با امام علیروایتی نشان می‌دهد که بشیر بن سعد، به بیعت با امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) تمایل داشته است. ۶ - وفاتبشیر بن سعد، سرانجام در سال ۱۲ هجری قمری در نبرد «عین‌التمر» که با خالد بن ولید همراه بود، کشته شد. در خلافت ابوبکر که فتوح در بخشهایی از عراق کنونی، به فرماندهی خالد بن ولید جریان داشت، بشیر بن سعد از سپاهیان او بود و در ناحیه بانقیا در عین‌التمر غرب کوفه و نزدیک الانبار بر اثر جراحتی درگذشت و در همان ناحیه به خاک سپرده شد. ۷ - راوی حدیثروایاتی از طریق بشیر بن سعد نقل شده است و جابر بن عبدالله انصاری و نعمان بن بشیر از او روایت کرده‌اند. بشیر بن سعد را جزو معدود کسانی شمرده‌اند که در مدینه، خواندن و نوشتن می‌دانسته‌اند. ۸ - فرزنداناز بشیر بن سعد فرزندانی بر جای ماند که مشهورترین ایشان نعمان بن بشیر است. نعمان نخستین فرزند از گروه انصار بود، پس از هجرت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) به مدینه متولد گردید. او بعدها به مناصبی دست یافت. ۹ - فهرست منابع• یوسف ابن عبدالبر، الاستیعاب، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، ۳۸۰ق/۹۶۰م. •ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، قاهره، ۲۸۵ق. • ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه فی تمییز الصحابه. •احمد بلاذری، فتوح البلدان، به کوشش دخویه، لیدن، ۸۶۶م. • زبیر بن بکار، الاخبار الموفقیات، به کوشش سامی مکی عانی، بغداد، ۹۷۲م. ۱۰ - پانویس۱۱ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «بشیر بن سعد»، ج۱۲، ص۴۹۰۹. عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۱۲۴. رده‌های این صفحه : تاریخ اسلام | حاضران در سقیفه | درگذشتگان سال 12 (قمری) | شرکت کنندگان در جنگ احد | شرکت کنندگان در جنگ بدر | شرکت کنندگان در جنگ عین‌التمر | صحابه
|